Köpek ve kedilerde tüy dökülmeleri, bazı durumlarda hastalıklardan da kaynaklanabilir.Deri hastalıklarının birçoğunda tüy dökülmeside görülür.. Hastalıktan kaynaklanan tüy dökülmelerini normal tüy dökülmelerinden ayırt etmek gerekir. ,Parazitler,enfeksiyonlar hormonal değişiklikler ve bozukluklar ya da alerjik nedenlerle oluşan bazı hastalık durumları söz konusudur.
,en yaygın tüy dökülmesi sebeplerinden biride
dermatitisdir. Tüy dökülmeleri ve tahrişe sebep olabilecek deri hastalığıdır.Birçok sebepden kaynaklanabilir. atopik Alerjik veya,kontak dermatit şeklinde görülebilir. Kedi veya köpekler, bazı maddelere karşı hassasiyet gösterebilir.
Antibiyotikler, bazı madenler,,yün,plastik, boyalar, ve kimyasal maddeler deodorantlar,pire,bazı gıdalar dermatit sebebi olabilir.Bir de ‘akral lick’ dermatiti gib endişe kaygı, vb. psikolojik nedenlerle oluşabilecek dermatitler vardır ve bu durum tüy kaybına sebep olur
güneşe fazla maruz kalmaktan solar dermatit meydana gelebilir.
.En yaygın, Pit bull terrieri, Staffordshire terrier,, Amerikan bulldog Boxerler, Dalmaçyalı ve Whippet gibi kısa ve beyaz tüylü ırkları ve pigmentsiz ya da hafif pigmentli deriyi etkiler.Fakat diğer köpeklerde de risk altındadır. Güneş hasarı, genellikle, aksiller alanlar gibi pigmentsiz ince tüylü alanlarda ve dorsal burun üzerinde ortaya çıkar ancak sırt ve gövdede lateral ve lateral uzuvların yanı sıra diğer alanlarda da oluşabilir.Köpeklerde, lezyonlar daha kronik olarak güneşe maruz kalan tarafta daha kötü olabilir.
Pire ve pire alerjileri olan köpeklerde arka ayaklar ,,kuyruk,karın ve arka bacaklarda tüy dökülmeleri olma eğilimi vardır. Pireler ısırma esnasında deriye salya bulaştırırlar ve bu bazen alerjik reaksiyona sebep olabilir.Pirenin dışkısının ve yumurtasının görülmesiyle teşhis edilebilir ve tedavide enseden kolay uygulanan ve güvenilir spot-on damlalar veya pire tasmaları asıl pire sorununu çözerken antihistaminik ilaçlarında kısa süreli kullanılması faydalı olabilir.
Uyuz nedeni olan birkaç parazit mevcuttur.Bunlardan Sarcoptes scabei ve Demodeks en fazla rastlanan uyuz sebepleridir. Sarcoptes uyuz etkeni kaşıntılı bir deri problemidir.Tüy dökülmeleri daha çok kulak,dirsek ve ayaklarda olmakla beraber karında ve diğer alanlarda da vardır.Genelde tüy kaybına neden olur.Demodikosiz bulaşıcı olmayan bir uyuz tipidir.Deri kazıntısı ile tam olarak teşhis edilebilir.
Cheyletiella ve bitler de deride kaşıntıya yol açan parazitlerdir. Cheyletiella’ya ‘yürüyen kepek’ de denebilir.Çok bulaşıcıdır ve köpek ve kedilerde görülebilir.Daha çok sırt bölgesinde görülür. ve tüy dökülmesine neden olabilir.
Piyoderma,bakteri ya da diğer enfeksiyon etkenleriyle oluşan deri enfeksiyonudur ve deride püstüllere neden olur.Aşırı miktarda bakterinin tüy foliküllerinde olması ile dairesel bölgesel tüy dökülmesi veya generalize aşırı bir tüy kaybına neden olabilir.Genelde altında yatan başka bir alerjik problem ya da enfeksiyon nedeniyle İkincil olarak oluşur.O nedenle piyoderma tedavi edilirken asıl altta yatan neden de tedavi edilirse tam anlamıyla başarıya ulaşılması daha kolay olur.Tedavi süresi uzundur. Kaşıntılı ya da kaşıntısız olabilir.
Dermatophytosis, kılın gövdesine de zarar veren deride oluşan mantar enfeksiyonudur.
Trichophyton spp ve Microsporum spp. etkenlerinden kaynaklanabilir. Kaşıntılı ya da kaşıntısız seyreden bir deri hastalığıdır. Ringworm diye de bilinir. Klinik belirtiler hastalığa neden olan mantar türüne göre değişmektedir. Kedi ve köpeklerde Microsporum canis nedenli dermatofitoz lezyonları düzensiz olarak görülmektedir. Kısmen kıl dökülmelerine ve pulludan hafifçe kalkmış yuvarlak alanlara kadar değişen lezyonlara neden olmaktadırlar. Özellikle uzun tüylü ırklarda hastalık daha yaygındır ve belirti göstermeden seyredebildiği bildiril-miştir .Trichofiton nedenli dermatofitozlar ise, eritem ve kıl kaybı ile beraber kabuklanma gibi yangı lezyonlarına neden olan kabartılar ile seyretmektedir .Ayrıca arasıra tüylerin bulundukları ortama düşmeleri ile ortamdan bulaşmaya sebep olur.Görüntüde teşhis edilebilir veya mantar kültürü için kıl örnekleri taranır.İnsanlara da bulaşabilen bir mantar tipidir. Tedavisi 3 hafta ile 3 ay arasında değişebilir.Koruma ve tedavi için kullanılan aşıları mevcuttur. Özellikle kedilerde çok yaygın görülebilen bir hastalıktır.
Hormonal bozukluklar ve değişikliklerden kaynaklanan bazı hastalıklar nedeniyle de kedi ve köpeklerde tüy dökülmeleri görülebilir. Hormonal sebepli tüy dökülmeleri genelde simetriktir.Tüy büyümesini etkileyen önemli faktörlerden bir kısmı da hormonlardır. Bazı hormonlar tüy büyümesini uyarırken bazıları da geciktirir.
Androjenler, kılların büyüme hızını artırır ve kalınlaştırır.
Progesteron, kıl foliküllerinin dinlenme fazında büyüme hızının azalmasına neden olur.
Östrojenler,ince ve seyrek kıllar oluşmasına neden olur.Fazlalığında ve erkekte testis tümörlerinde deride problemlere yol açabilir.Dolayısıyla tüy sağlığı da bozulur.
Tiroksin, kıllarda büyümeyi başlatır,yeni kıl büyüme hızı ve oranını artırır.Troid hormonları eksikliğinde (hipotroidizm)genellikle sonuçta güçsüz tüyler ve zayıf bir tüy örtüsü oluşur.
Kortikosteroidler, yeni tüy çıkmasını durdurur , tüy büyümelerini geciktirir ve yavaşlatırlar.Bu nedenle kortikostreoid tedavileri tüy dökülmelerine veya kıllarda incelmeye neden olur.
Growth hormon yetersizliği, yetişkinlerde bebeklik tüyleri kalır ya da tamamen tüy dökülmesi ile sonuçlanır.Tüy dökülmeleri simetriktir.
İnsülin, normal tüylerin büyümesinden sorumludur.Bu yüzden diyabetik kedi ve köpeklerde insülin yetersizliğine bağlı tüy dökülmeleri görülebilir.
Cushing Hastalığı’nda (Hiperadrenokortisizm) da tüy dökülmesi görülür.Bu hastalık hormonal dengesizlikler nedeniyle oluşan ciddi bir hastalıktır. Böbreküstü bezinin normal fonksiyonunu yapmaması ve kortizol hormonu üretiminin artmasından kaynaklanır.Vücutta yüksek kortikostreoid varlığına sebep olan ya fazla üretimi ya da aşırı doz kortikostreoid kullanılması sonucunda oluşur. Köpeklerde sıklıkla ,kedilerde ise nadiren görülen bir hastalıktır. Poodle,Dashund,Boston Terrier,Boxer ve Beagle ırklarında görülme riski yüksektir.Tüy dökülmeleri, simetrik olma eğilimindedir ve deri ince,hassas görünümdedir, kolay yaralanabilir.Bunlarla beraber halsizlik, su içme ve idrara çıkmada artış, şişman vücut gözlenir.
Hipertroidizm, kedilerde sık görülmesine rağmen köpeklerde nadiren görülen bir hastalıktır. Troid bezinden gerekenden fazla miktarda troid hormonu salgılanmasından kaynaklanır.Tüy dökülmesine,tüylerin çekildiğinde yerinden kolay ayrılmasına ,seborrhe ve deride yangılara sebep olur.
Hipotroidizm , köpeklerde en sık görülen hormonal bir hastalıktır.Genellikle Troid bezinin normal fonksiyonunu yapmaması ile ortaya çıkar ve köpek hormonal dengesizlik nedeniyle zarar görmeye başlar.Tüy dökülmeleri görülür ve bunun dışında başka belirtiler de vardır;kuru ve kırılgan tüy yapısı,tekrarlayan bakteriyel ve mantar enfeksiyonları,uyku hali,yavaş kalp atımı,deri pigmentasyonunda bozukluklar ve şişmanlık.Kıllar kolay kopar,kulak enfeksiyonları da beraberinde gelişebilir.Traş sonrasında tüyler yavaş uzar.Genelde simetrik bir tüy kaybı şekillenir. Golden Retriever, Labrador Retriever, Doberman, Dashund, İrlanda Seter, Great dane ve İngiliz bullterrier ırklarında yatkınlık vardır.
Otoimmun deri hastalıkları,vücudun bağışıklık sisteminde akut oluşan bozukluklardan deri etkilenir .Bu hastalıklar kaşıntılı ya da kaşıntısız olabilir.
Tüm bunlarla beraber,tüy dökülmesi bazı ırklarda daha sık görülmektedir. Bulldog, Chihuahua, Chow Chow, Doberman, Husky, İrlanda Seter, Malamut, Yorkshire terrier ırklarının çoğu anksiyete sorunları eğilimindedir. Yalnız kalmaktan nefret ederler, hatta insanlardaki psikojenik kökenli ‘mevsimsel duygudurum bozukluğu’ na benzer belirtiler gösterirler. Kış mevsiminde ve Güneş’in belirgin olmadığı dönemlerde tüy dökülmeleri meydana gelir. Anksiyete sebebinin ortadan kaldırılması ve daha fazla ilgilenilmesi ile sorun çözülebilir.
İyi bir fiziksel muayene ile deri ve tüy yapısının görünümünde özel dikkat çeken bir görünüm olup olmadığına bakılır.Diğer organların aksine deri direk gözlemlenebilir.Bu nedenle gördükleriniz teşhis için çok değerlidir. Tüy dökülmesinin ne şekilde olduğuna,derinin görünümüne, tüylerin kolay dökülüp dökülmediğine ve lezyonların dağılımına dikkat edilmelidir. Pire,pire yumurtaları,dışkısı veya diğer dış parazitler yönünden inceleme yapılır.Gerektiği durumlarda ayırt edici olması açısından ek bazı muayene ve tetkikler yapılmalıdır.Mikroskobik muayene ile kılların durumu,kırılma olup olmadığı,deri kazıntısı ile parazitlerin varlığı,mantar etkenlerini tespit etmek için ise mantar kültürü değerlendirilir.Çok ileri durumlarda deri biyopsisi alınarak patolojik yönden değerlendirilmesi istenebilir. Tüy dökülmelerinin hormonal, enfeksiyonlara bağlı veya alerjik nedenli hastalıklar nedeniyle olup olmadığının belirlenmesi için ise kan testleri ile hemogram ,enzim ve hormon konsantrasyonlarına mutlaka bakılmalıdır.
Spesifik bir tedavi şekli yoktur. Başarılı bir tedavi için sorunun altında yatan sebepler belirlenmeli ve tedavi edilerek ortadan kaldırılmalıdır. Eğer tüy dökülmeleri kaşıntı ile seyrediyorsa,kaşıntının giderilerek deride daha fazla kaşıntı nedeniyle oluşabilecek hasarlardan korumak anlamlı olabilir. Antihistaminikler,kaşıntı giderici şampuanlar, yağ asidi takviyeleri ve kortikosteroidler faydalı olabilirler. Allerjen madde veya gıdaya bağlı alerjik bir tüy sorunu olup olmadığını denemeler yaparak bazılarını ayırt etmek gereklidir.
Mantar veya bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanan tüy dökülmelerinde antibiyotik ve uygun ilaçlarla tedavi edilir.Özellikle Dermotofiti tedavisi için koruyucu ve tedavi edici özellikte aşılar mevcuttur.Bağışıklık sistemini güçlendirmek ve tüy deri sağlığına destek olmak için bazı yağ asitleri,E vitamini ve Selenyum takviyeleri faydalı olacaktır.Bir hastalığa bağlı olan tüy dökülmelerinde ise o hastalığın tedavi edilmesi ile sorun çözülebilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder